جامعه مدرن به مثابه شرط پیشینی رویکرد ترمیمی به مفهوم جرم در اندیشه امیل دورکیم

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز (نویسنده مسئول)

2 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه شیراز

10.22081/phlq.2023.73756

چکیده

«جامعه مدرن» با ویژگی‌های متنوع خود، شرطی پیشینی برای درک مفهوم جرم در تلقی مدرن است. تحول از نظام اجتماعی سنّتی به جامعه مدرن، و کیفیت این تحول که مسئله اصلی جامعه‌شناسان کلاسیک است، مفهوم جرم را با دگرگونی عمیقی مواجه می‌کند که به‌عنوان رویکرد ترمیمی شناخته می‌شود. اهمیت این موضوع، به حدی است که اگر بخواهیم از حقوق کیفری،جرم‌شناسی و علوم جنایی در جهان مدرن که مستلزم رویکرد ترمیمی است، سخن بگوییم، ضروری است که به درک ماهوی جامعه مدرن و مناسبات آن، به مثابه شرطی پیشینی توفیق یابیم. امیل دورکیم، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی، از یک طرف در تبیین ماهیت جامعه مدرن، و از طرف دیگر در تبیین رویکرد ترمیمی به جرم، پیشگام است. از نظر دورکیم، جرم در رویکرد ترمیمی، مبتنی بر ساخت ویژه جامعه مدرن و ابعادی چون تقسیم کار اجتماعی و همبستگی ارگانیک قوام می‌یابد و به همین دلیل، از بار مفهومی سنّتی آن ـ که جنبه نفس‌الأمری دارد ـ فارغ شده و مفهومی اقتصادی، قراردادی و فردگرایانه یافته است. درک عمیق ماهیت جرم در پرتو رویکرد ترمیمی و مبتنی بر اقتضائات جامعه مدرن، زمینه نظریه‌پردازی در باب جرم در بستر ریشه‌های معرفتی و فرهنگی بومی را ایجاد می‌کند. با توجه به ضرورت واکاوی مفهومی جرم در تلقی مدرن و نسبت آن با عناصر مفهومی جامعه مدرن، در این پژوهش از رویکرد تحلیلی بهره گرفته‌ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Modern Society as a Precondition for Restorative Approach to the Concept of Crime in the Thought of Emile Durkheim

نویسندگان [English]

  • Seyyed Sa’id Mousavi Asl 1
  • Seyyed Hamid Mousavi 2
1 Assistant Professor of the Faculty of Law and Political Sciences at Shiraz University, Shiraz
2 M.A. of Criminal Law and Criminology at Shiraz University, Shiraz
چکیده [English]

With its diverse characteristics, the “modern society” is a precondition for understanding the modern perception of the concept of crime. The transformation from the traditional social system to the modern society and the quality of this transformation – which is the main issue for classical sociologists – makes a great change in the concept of crime, which is known as the ‘restorative approach’. This subject is so importance that if we want to talk about criminal law, criminology and criminal sciences in the modern world, which requires a restorative approach, we must understand the essence of the modern society as a precondition and its relations. The French philosopher and sociologist, Emile Durkheim, is a pioneer in explaining the modern society’s nature on the one hand, and explaining the restorative approach to crime on the other hand. Crime, according to the restorative approach, as Durkheim says, is based on the special structure of modern society and its various dimensions such as social division of labor and organic solidarity; and for this reason, it is does not imply its traditional conceptual meaning  ـ which has a nafs al-amri (related to its essence) aspect – rather it implies an economic, conventional and individualistic concept. A deep understanding of the nature of crime in the light of the restorative approach and based on the requirements of the modern society prepares the ground for theorization on crime in the context of native cultural and epistemological roots. I have used an analytical approach in this research, considering the necessity of analyzing the modern perception of the concept of crime and its relationship with the conceptual elements of the modern society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • crime
  • restorative rights
  • punitive rights
  • modern society
  • individualism
  • contractualism