موجه‌سازی اصل صدوشصت‌وهفت قانون اساسی بر اساس نظریه حقوقی رانلد دورکین

نویسندگان

1 استادیار، گروه فقه مضاف، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم ، ایران

2 دانش ‏آموخته دکترای فلسفه حقوق، دانشگاه باقرالعلوم(ع)قم ، ایران و قاضی دادگستری (نویسنده مسئول)

10.22081/phlq.2023.73761

چکیده

اصل صدوشصت‌وهفت قانون اساسی، قاضی را مکلف می‏کند که در صورت مواجهه با قصور قانون، به فتاوای معتبر و منابع دینی مراجعه کند. به این اصل، ابهام‌ها  و اشکال‌های مبنایی مطرح شده که مبتنی بر نگاه فرمالیستی به حقوق و قانون است. فرمالیسم حقوقی مبتنی بر مکتب حقوق پوزیتویستی و فلسفه حقوق مکانیکی، تنها روش صحیح استدلال حقوقی را استدلال شکل‏گرایانه بر اساس قوانین مدون، بدون توجه به هر عامل خارجی می‏داند و حاکمیت قانون را منوط به تحقق این روشِ استدلال می‏نماید؛ اما پروفسور رانلد دورکین، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فلاسفه حقوق مدرن، مفهوم قانون را توسعه داده و اصول را نیز مصداق قانون معرفی می‏کند. ازاین‌رو، این مقاله بر مبنای دورکین، تفسیری از حاکمیت قانون ارائه نموده که اشکال‌های فرمالیستی به اصل صدوشصت‌وهفتم قانون اساسی را رفع نموده و می‏توان آن را یک راهکار مترقی در مواجهه با قصور قانون تلقی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Justification of the One Hundred and Sixty-Seventh Article of the Constitution Based on the Legal Theory of Ronald Dworkin

نویسندگان [English]

  • Ahmad Rahdar 1
  • Mehdi Nikbin 2
1 Assistant Professor, Mozaf Jurisprudence Department, Faculty of Social Sciences, Baqir Al-Olum University, Qom, Iran
2 Ph.D. in philosophy of law at Baqir al-Olum University, and Judge Judiciary, Qom, Iran, (Corresponding author)
چکیده [English]

Article 167 of the Constitution obliges the judge to refer to valid fatwas (judicial decrees) and religious sources if there is an insufficiency in the law. Some have posed basic ambiguities and questions regarding this article, which are based on a formalistic view of rights and the law. Legal formalism, which is based on the positivistic school of law and mechanical legal philosophy, considers formalistic reasoning  ـ based on the codified laws  ـ as the only correct method of legal reasoning, regardless of any external factors; and considers the rule of law dependent on the fulfillment of this method of reasoning. However, Professor Ronald Dworkin, as one of the most important philosophers of the modern law, expanded the concept of law and introduced principles as referents of law. Therefore, this article presents an interpretation of the rule of law, based on Dworkin’s theory, such that the formalistic problems of the 167th article of the Constitution are eliminated and it can be considered as a progressive solution in facing law’s insufficiencies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ronald Dworkin
  • article 167 of the Constitution
  • legal formalism
  • positivistic school of law
  • insufficiencies of law