امکان‌سنجی مسئولیت کیفری در هوش مصنوعی بر پایه مبانی فلسفی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی، گروه حقوق، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی؛ طلبه سطح 3، حوزه علمیه قم، قم، ایران

2 دانشیار، گروه فلسفه حقوق، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران

چکیده

هنگامی که یک ماشین هوشمند یا یک ربات که از مصادیق هوش مصنوعی می‌باشند، مرتکب جرمی شوند، اولین چیزی که به ذهن خطور می‌کند، این است که مسئولیت کیفری آن چگونه است. مسئولیت کیفری انسان بر پایه ارداه و قصد مجرمانه و شروط یگری است که در قانون ذکر شده است، اما اراده و قصد هوش مصنوعی در ارتکاب جرم مثل اراده و قصد انسان نیست. این پژوهش به بررسی مفاهیم مسئولیت کیفری هوش مصنوعی، و رویکردهای موجود نسبت به هوش مصنوعی می‌پردازد؛ سپس دو رویکرد فلسفی متضاد نسبت به پدیده‌های مصنوعی را که عبارت از انسانی بودن و ابزاری بودن، و فرض‌های مختلف را ارزیابی و نقد کرده و مواد قانونی مسئولیت کیفری موجود را که برای انسان مجرم در نظر گرفته شده را بیان کرده و با تحلیل ماده‌های قانونی که برای انسان دارای اراده مبتنی بر نفس وضع شده، به این رهیافت رسیده است که با توجه به ماهیت جدید پدیده‌های مصنوعی قوانین فعلی، پاسخگو برای مواجه کیفری با هوش مصنوعی نیستند؛ چرا که بعد از ابهام قوانین موجود نسبت به مفاهیمی مثل اراده غیرمبتنی بر روح، پذیرش تفسیر کردن این قوانین توسط مرجع رسمی، اگرچه باعث رفع ابهام می‌شود، اما سبب گنگی دستگاه قضایی نسبت به بحث کیفری در این حوزه خواهد شد و مسئله را حل نخواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Feasibility Assessment of Criminal Liability in Artificial Intelligence based on its Philosophical Foundations

نویسندگان [English]

  • Mahdi Zandi 1
  • Seyed Ehsan Rafie Alavy 2
1 Bachelor, Department of Law, Imam Khomeini Educational and Research Institute; Level 3 student, Qom Seminary, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Philosophy of Law, Baqir al -Ulom University, Qom, Iran.
چکیده [English]

When an intelligent machine or an autonomous robot, as the ample examples of artificial intelligence, commits a crime, what first comes to mind is its criminal liability. Human criminal liability is based on the will and criminal intent and other conditions mentioned in the law, but the will and intent of artificial intelligence in committing a crime is not like the will and intent of humans. This research here, examines the concepts of criminal liability of artificial intelligence, and the existing approaches to artificial intelligence; it evaluates and criticizes two opposing philosophical approaches towards artificial phenomena, namely humanness and instrumentality, and various assumptions, and states the existing legal provisions of criminal liability intended for criminal humans. By analyzing the legal provisions that have been enacted for humans with self-will, it has reached the following approach as below, considering the new nature of artificial phenomena, the current laws are not responsible for criminal confrontation with artificial intelligence; Because regarding the ambiguity of existing laws toward concepts such as non-spiritual will, accepting the interpretation of these laws by an official authority, although it will remove the ambiguity, will cause the judicial system to be dumbfounded regarding criminal discussions in this area and will not solve the problem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Artificial structures
  • will
  • criminal liability
  • artificial intelligence
  • crime

مراجع

قرآن کریم.
جابری، طالب (1397). هوش مصنوعی و قانونگذاری: قواعد قانون مدنی در حوزه رباتیک پارلمان اروپا. دفتر مطالعات بنیادین حکومتی.
جزیری، عبدالرحمن (۲۰۰۳). الفقه علی المذاهب الأربعة. قاهره: دارالکتب العلمیه.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386). حقوق کیفری عمومی. تهران: انتشارات گنج دانش.
حکمت‌نیا، محمود؛ محمدی، مرتضی؛ واثقی، محسن (1398). مسئولیت مدنی ناشی از تولید ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی خودمختار. حقوق اسلامی، 15(60)، ص231-255.
خوشنویس، یاسر (1394). نوخاستگی و آگاهی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
راسل، استوارت جاناتان؛ نورویگ، پیتر (1396). هوش مصنوعی تکنیک‌های مدرن. تهران: انتشارات ناقوس.
عالی‌پور، حسن (1395). حقوق کیفری فناوری اطلاعات. تهران: انتشارات خرسندی.
عباسی، محمود (۱۳۹۰). مسئولیت شخصیت حقوقی. تهران: انتشارات میزان.
قانون آیین دادرسی کیفری. مصوب ۴/۱۲/۱۳۹۲ مجلس شورای اسلامی، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
قانون مجازات اسلامی (تعزیرات). مصوب ۱/۲/۱۳۹۲ مجلس شورای اسلامی، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
لو، جاناتان (1380). مقدمه‌ای بر فلسفه ذهن. ترجمه امیر غلامی. تهران: انتشارات نشر مرکز.
محمدعلی خلج، محمدحسین (1393). دریفوس و تاریخ فلسفی هوش مصنوعی. غرب‌شناسی بنیادین، 5(1)، ص103-128.
یزدیان جعفری، جعفر (1391). چرایی و چگونگی مجازات. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
Ashley, K.D. (2017). Artificial Intelligence and Legal Analytics: New Tools for Law Practice in the Digital Age. Cambridge Uni.
Coeckelbergh, M. (2020). The Ethics of Artificial Intelligence: An Introduction. The MIT Press.
Goodall, N.J. (2014). Machine ethics and automated vehicles. In Road Vehicle Automation
(pp. 93–102). Springer.
Gunkel, D.J. (2018). Robot Rights. MIT Press.
Hallevy, G. (2016). The Criminal Liability of Artificial Intelligence Entites: From Science Fiction to Legal Social Control. Akron Intellectual Property Journal, 4(2), p. 171-199.
Huang, G.B., Zhu, Q.Y. & Siew, C.K. (2006). Extreme Learning Machine: A New Learning Scheme of Feedforward Neural Networks. Proceedings of the International Joint Conference on Neural Networks.
Lin, P. (2016). Why ethics matters for autonomous cars. In: Autonomous Driving: Technical, Legal and Social Aspects (pp. 69–85). Cham, Switzerland, Springer.
Lin, P., Abney, K. & Bekey, R. (2020). Robot ethics 2.0: From autonomous cars to artificial intelligence. Oxford University Press.
Lohsse, S., Schulze, R. & Staudenmayer, D. (2019). Liability for Artificial Intelligence and the Internet of Things. Springer.
National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA). (2016). Tesla Autopilot Crash Report. URL= https://www.nhtsa.gov
Russell, S. & Norvig, P. (2020). Artificial Intelligence: A Modern Approach (4th ed.).
Searle, J.R. (1980). Minds, Brains, and Programs. Behavioral and Brain Sciences, 3(3),
p. 417-424.
Siciliano, B. & Khatib, O. (2016). Handbook of Robotics (2nd ed.)
Turing, A.M. (1950). Computing Machinery and Intelligence. Mind, 59(236), p. 433–460.
Wischmeyer, T. & Rademacher, T. (2020). Regulating Artificial Intelligence: How to Control the Unexplainable. Springer.
فلسفه حقوق
دوره 3، شماره 1
تیر 1403
صفحه 87-106

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 بهمن 1403
  • تاریخ بازنگری: 20 بهمن 1403
  • تاریخ پذیرش: 20 بهمن 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار