آسیب‌شناسی مدیریت خطر در مهار فساد اداری با گفتمان جرم‌‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد آیت‌الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، مازندران، ایران.

2 دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم‎شناسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، مازندران، ایران

3 استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر آسیب‌شناسی مدیریت خطر در مهار فساد اداری با گفتمان جرم‌‌شناسی است. این پژوهش از نظر هدف نظری و بنیادی بوده و براساس ماهیت، توصیفی و تحلیلی است. نتایج نشان داد که، مدیریت ریسک جرم در دنیای پسامدرن با الگوی مبتنی بر آن و رهیافت واقع‌‌گرایی، تکوّن یافت. در این بافتار، جرم، رویداد گریزناپذیر زیست اجتماعی تلقی شد. نظام عدالت کیفری متأثر از برخی رویدادهای اقتصادی و سیاسی با اهداف ارتقاء اجتماعی و کارکردهای مجازاتی بسان ناتوان‌‌سازی، تشدید کنترل مجرمین و اقدامات غیرکیفری همانند کنترل مکان‌ها، به دنبال کنترل جرم با تدابیر وضعیت‌‌مدار و بزهکارمدار ایجاد گردید. در رویکرد مدیریت نوین، به جهت واقع‌شدن در نظام گفتمانی پسامدرن، جرم، پدیده‌ای سیّال، بی‌ثبات، پیوستار و طبیعی است. این رویکرد با بررسی علمی و تجربی، درپی شناسایی مجرمان با تعیین سطوح جرم از جهت پرخطر و کم‌خطر است. این مدیریت جرم کیفری، ناشی از سیطرۀ ایدئولوژی امنیت‌‌گرایی در سیاست‌ها و روش‌هایی جهت افزایش میزان مقرون‌به‌صرفه بودن، اثربخشی و پاسخ‌گویی نهادهای مربوطۀ کشورهای اروپایی و آمریکا می‌باشد. مدیریت خطر جرم، با روش سنجش خطر جرم، به طبقه‌‌بندی‌های آماری میزان بزهکاری (کم‌‌خطر و پرخطر) در جامعه پرداخته و با شناسایی و پیش‌‌بینی احتمال جرم، اقدامات تأمینی را انجام می‌‌دهد. طبقه‌‌بندی سطوح جرم بر موازین آماری، بازنمایی از ابزارگونگی انسان به‌عنوان کنشگر اداری- اجتماعی است. افزون‌بر آن، به دلیل سیّال بودن و عدم قطعیت در نظام گفتمانی پسامدرن، تعیین معیار و ملاک جرم در نظام‌‌های گفتمانی متفاوت است. براین اساس، امکان اِعمال سلیقه‌ در تعیین معیار، از آسیب‌‌های چنین مدیریتی است. گفتمان مدیریت نوین، با انتظار ابزارگونگی انسان به‌عنوان کنشگر اداری- اجتماعی با کارکرد حداکثری سود ایجاد شد. براین اساس، قواعد ایجادی به‌عنوان ارزش ابزاری بر آرمان‌‌های آدمی، بسان آزادی و عدالت، تقدم دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Survey on Risk Management in Controlling Administrative Corruption in Relation with Criminological Discourse

نویسندگان [English]

  • Mhadi Mehrpour 1
  • hasan Haji Tabar Firouz Yaei 2
  • Mahdi Esmaeli 3
1 PhD. Student, Department of Criminal Law and Criminology, Ayatollah Amoli Branch, Islamic Azad University, Mazandaran, Iran
2 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Ghaemshahr Branch, Islamic Azad University, Mazandaran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of the present study is the survey on risk management in controlling administrative corruption in relation with criminological discourse. This study is theoretical and fundamental in terms of its purpose and is descriptive and analytical in nature. The results have been depicted that crime risk management was developed in the postmodern world with a model based on it and a realist approach. In this context, crime was considered as an inevitable event in the social context. The criminal justice law, influenced by some economic and political events, was created with the goals of social promotion and punitive functions such as incapacitation, intensification of control over criminals, and non-criminal measures and proceeding such as control over places, in order to control crime with situation-oriented and offender-oriented measures. In the modern management approach, due to its role in the postmodern discursive system, crime is viewed as a fluid, unstable, continuous, and natural phenomenon. This approach, through scientific and empirical research, seeks to identify criminals by determining crime levels in terms of high and low risk. This issue called criminal crime management is the result of the dominance of the ideology of securitization in policies and methods to increase the cost-effectiveness, effectiveness, and accountability of relevant institutions in European and American countries. Crime risk management, using the crime risk measurement method, deals with statistical classifications of the level of delinquency (low-risk and high-risk) in context of society and takes security measures by identifying and predicting the probability of crime. The classification of crime levels based on statistical criteria is a representation of the instrumentality of man (individual agent) as an administrative-social actor. In addition, due to the fluidity and uncertainty in the postmodern discursive system, the determination of the criterion and some other criteria of crime in the whole discursive systems is quite different. Accordingly, the possibility of applying wills in determining the criterion is one of the disadvantages of such management. The discourse of modern management was created with the expectation of the instrumentality of man as an administrative-social actor with the function of maximizing profit. Accordingly, established rules as instrumental values ​​take precedence over human ideals such as freedom and justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminological discourse
  • risk management
  • administrative corruption
  • criminals

مراجع

آقابابایی، حسین (1389). قلمرو امنیت در حقوق کیفری. تهران: سازمان انتشارات فرهنگ و اندیشه اسلامی.
احمدی، بابک (1382). هایدیگر و پرسش‌‌های بنیادین. تهران: نشر مرکز.
الماسی، مجید؛ فاطمی، سید محمدحسین (1397). گزارش: پیشگیری و مبارزه با فساد. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
امامی، محمد؛ استوارسنگری، کوروش (1386). حقوق اداری. تهران: انتشارات میزان.
بابایی، محمدعلی؛ وزیرزنجانی، حمیدرضا (1385). مدیریت ریسک رویکردی نوین برای ارتقای اثربخشی سازمان‌‌ها. تدبیر، شماره 170.
بارانی، محمد (1393). پیشگیری از جرائم جهانی تعهد بین‌المللی دولت‌‌ها. تهران: میزان.
پاک‌‌نهاد، امیر (1388). سیاست جنایی ریسک‌مدار. تهران: میزان.
تاجیک، محمدرضا (1383). گفتمان، پادگفتمان و سیاست. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
تانزی، ویتو (1378). مسئله فساد، فعالیت‌های دولتی و بازار آزاد. ترجمه بهمن آقایی. اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 149-150.
جزایری، سیدعباس؛ قائدی، امیر (1400). جرم‌شناسی بالینی و جایگاه آن در حقوق کیفری ایران. فقه و حقوق نوین، شماره 5، ص89-113.
جوادی یگانه، محمدرضا (1387). رویکرد جامعه‌‌شناسانه نظریه انتخاب عقلانی. راهبر فرهنگ، شماره 3،
ص34-67.
حبیبی، نادر (1385). فساد اداری: عوامل مؤثر و روش‌های مبارزه. تهران: مؤسسه انتشاراتی فرهنگی وثقی.
حسانی، جلال‌الدین؛ میرخلیلی، سید محمود؛ نظری‌نژاد، محمدرضا (1400). رهیافت مدیریت ریسک جرم و جلوه‌‌های آن در نظام عدالت کیفری ایران. پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره 1، ص27-52.
خانعلی‌‌پور واجارگاه، سکینه (1390). پیشگیری فنّی از جرم (درآمدی بر مدیریت جرم‌‌شناختی ریسک جرم). تهران: میزان.
دهخدا، علی اکبر (1389). لغتنامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
راب، واب؛ هنیز، فیونا (1386). درآمدی بر جرم‌‌شناسی. ترجمه علی سلیمی و دیگران. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
رایت، مارتین؛ مارشال، تونی؛ مایز، مایکل (1389). عدالت ترمیمی. مترجم امیر سماواتی پیروز. تهران: نشر خلیلی.
سخاوت، جعفر (1381). بررسی اثر زندان بر زندانی. علوم اجتماعی، شماره 22، ص1-33.
سرداری، احمد (1380). رویکردی به ساختارهای اداری کشورهای در حال توسعه: بررسی آسیب‌‌شناسی اداری. در: دومین همایش علمی و پژوهشی نظارت و بازرسی سازمان بازرسی کل کشور. تهران: دانشگاه تهران.
سیدمن، استیون (1391). کشاکش آراء در جامعه‌‌شناسی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
شامبیاتی، هوشنگ (1389). جرایم علیه اموال و مالکیت. تهران: انتشارات فروزش.
صبوری، منوچهر (1380). جامعه‌شناسی سازمان‌ها، بوروکراسی مدرن ایران. تهران: انتشارات سخن.
صفاری، علی (1394). مقالاتی در جرم‌شناسی و کیفرشناسی. تهران: انتشارات جنگل، چاپ سوم.
عباس‌زاده، میرمحمد (1378). مسائلی در مدیریت دولتی ایران. ارومیه: انتشارات دانشگاه ارومیه.
عبدالفتاح، عزت (1381). جرم چیست و معیارهای جرم‌‌انگاری کدام است؟ ترجمه اسماعیل رحیمی‌‌نژاد. حقوقی دادگستری، شماره 41، ص135-160.
عبداللهی، معاذ (1390). تأثیر مدل‌‌های حکومتی در جرم‌‌انگاری جرایم حکومتی. رساله دکتری. تهران: پردیس فارابی، دانشگاه تهران.
عبدایمان، سامان (1398). مراحل مدیریت ریسک پروژه براساس استاندارد PMBOK. دانشنامه آزاد مدیریت پروژه ایرانیان.
غلامی، حسین (1390). درآمدی برآسیب‌‌شناسی سیاست‌‌گذاری جنایی در قبال پیشگیری از تکرار بزهکاری و بزه‌دیدگی در ایران. آموزه‌‌های حقوق کیفری، شماره 1، ص2-18.
فرج‌الهی، رضا (1389). تاثیر جرم‌شناسی اثبات‌گرا بر مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی. تحقیقات حقوقی، 13(2).
فرجی‌ها، محمد (1386). بازتاب رسانه‌‌ای جرم. رفاه اجتماعی، شماره 22، ص57-86.
کاتوزیان، ناصر (1391). اعمال حقوقی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کانت، ایمانوئل (1380). فلسفه حقوق. ترجمه منوچهر صانعی دره‌بیدی. تهران: انتشارات نقش و نگار.
کلارکسون، کریستوفر (1370). تحلیل مبانی حقوق جزا. ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی. تهران. مرکز جهاد دانشگاهی شهید بهشتی.
کلانتری، محسن (1380). بررسی جغرافیایی جرم و جنایت در مناطق شهر تهران. رساله دکتری. تهران: دانشگاه تهران.
گسن، ریمون (1394). بازگشت جرم‌‌شناسی. مترجم سید حسام‌الدین سید اصفهانی. مطالعات پیشگیری از جرم، 5(17).
ماری، فیلیپ (1383). کیفر و مدیریت خطرها: به سوی عدالتی محاسبه‌‌گر در اروپا. ترجمه حسن کاشفی اسماعیل‌زاده. حقوق دادگستری، شماره 48-49، ص336-364.
مصباح یزدی، محمدتقی(1393). سلامت اداری و راه‌‌های مبارزه با فساد اداری. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، شماره 9، ص5-12.
مک کواری، جان (1376). مارتین هایدیگر. ترجمه محمدسعید حناچی کاشانی. تهران: سروش.
موسی‌زاده، رضا (1388). حقوق اداری. تهران: انتشارات میزان.
میر محمدصادقی، حسین (1386). شیوه‌های پیگیری قضایی سرنوشت امام موسی صدر. دیدگاه‌های حقوقی، شماره 41، ص91-98.
نایبی، محسن؛ رایجیان اصل، مهرداد (1398). پیشگیری موقعیت‌‌مدار در پرتو جرم‌شناسی مدیریتی. فقه و تاریخ تمدن، 5(1)، ص29-37.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین؛ هاشم بیگی، حمید (1390). دانشنامه جرم‌شناسی. تهران: کتابخانه گنج دانش.
نجفی ابرندآبادی، محمدحسین (1376). روابط میان پیشگیری وضعی و کنترل بزهکار. تحقیقات حقوقی، شماره 122، ص605-628.
نجفی ابرندآبادی، محمدحسین؛ رستمی، هادی (1391). رویکرد سزاگرا به کیفر در نظریه لیبرالیسم. تحقیقات حقوقی، 15(10).
نجومی، پریا؛ کاکابرایی، کیوان؛ امیری، حسن؛ چهری، آزیتا (1399). ارائه مدلی جهت شناسایی عوامل مؤثر بر بازدارندگی فساد اداری (بررسی مؤلفه‌های اعتماد و سلامت سازمانی). در: کرج: کنفرانس بین‌المللی فقه، حقوق، روانشناسی و علوم تربیتی در ایران و جهان اسلام.
هارلند، ریچارد (1388). ابرساخت‌گرایی: فلسفه ساخت‌گرایی و پساساخت‌گرایی. ترجمه فرزان سجودی. تهران: سوره مهر.
هانتینگتون، ساموئل (1370). سازمان‌‌های سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. مترجم محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علم.
هایدیگر، مارتین (1376). درآمدی به وجود زمان. ترجمه منوچهراسدی. تهران: پرسش.
هگل، گئورک ویلهلم فردریش (1378). عناصر فلسفه حق یا خلاصه‌‌ای از حقوق طبیعی وعلوم سیاست همراه با متن کامل. افزوده‌‌های ادوارد گانز براساس یادشت‌های ه. گ. هوتهو و ک. گ. فون گریز هایم. ترجمه مهبد ایرانی طلب. تهران: انتشارات پروین.
Blumstein, A. & Cohen, J., Roth, J.A. & Visher, C.A. (1986). Criminal Careers and Career Criminals. National Academy Press, vol. 1.
Feeley, M. & Simon, J. (1992). The New Penology: Notes on the Emerging Strategy of Corrections and its Implications. Criminology, vol. 30.
Fu, X. (2014). On Rational Response of Criminal Law to a Risk Society. Canadian Social Science, vol. 10.
Jennings, W.G. (2006). Revisiting Prediction Models in Policing: Identifying High-Risk Offenders. American Journal of Criminal Justice, 31(1), p. 35-50.
Johnston, G. (2002). Restorative Justice: Ideas, values, debates. Willan publishing, USA and Canada.
Muncie, J. (2004). Youth and Crime. London: UK (SAGE Publications).
Norrie, A. (2002). Punishment, Responsibility and Justice, A Relational Critique. Oxford University Press.
Pritchard, C. (2001). Risk Management Concepts & Guidance. ESI International, USA.
Slingeneyer, T. (2007). The New Penology: A Grid for Analyzing the Transformations of Penal Discourses. Techniques and Objectives, Vol. iv.
Sylvester, D.J. (2003). Myth in Restorative Justice History. Utah Law Review.    
URL= https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=886201
 
فلسفه حقوق
دوره 3، شماره 1
تیر 1403
صفحه 193-214

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 مهر 1403
  • تاریخ پذیرش: 12 آذر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار