التزام به اصل حاکمیت قانون از منظر قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق عمومی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد، حقوق عمومی، اداره‌کل حقوقی و قوانین شورای نگهبان، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با تأکید بر اصل حاکمیت قانون که شامل سه مؤلفه قانونمندی، برابری و استقلال قضایی است، با هدف بیان برخی از ابعاد قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد و به‌کارگیری آن جهت رسیدن به قانونی جامع و کامل انجام شد، تا خلأهای موجود جبران گردد و در نهایت یک قانون جامع و اثربخش تصویب شود. سوال اصلی پژوهش این است که قانون‌گذار تا چه حدی به حاکمیت قانون جهت ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد توجه داشته و قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد از منظر حاکمیت قانون چگونه است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد، ارتباطی که بین سلامت اداری و حاکمیت قانون وجود دارد، این است که در نظام اداری سالم، قوانین و مقررات حاکم بوده و نقض آنها انجام نشده، یا به ندرت این اتفاق رخ می‌دهد؛ اما در حالت فساد اداری، نقض قانون، تبعیض و نابرابری رخ می‌دهد. تا حدی به مؤلفه‌های حاکمیت قانون در قانون مورد بررسی پرداخته شده، اما ابهامات و خلأهایی وجود دارد که باید با اصلاحات لازم در قانون، برطرف گردد. به عنوان نمونه در ماده (۵) که محرومیت‌های موضوع این قانون را احصاء کرده است، مشخص نیست ناظر به چه جرائمی است. اصل قانونمندی اقتضاء می‌کند این امر مشخص شود. در ماده (6) به اصل استقلال قضائی صدمه زده، چراکه تصمیم‌گیری و امر قضاوت به هیئتی سپرده شده که شایستگی لازم برای این کار را ندارد و در ترکیب هیئت بیشتر افراد حاضر از قوه مجریه می‌باشند که صلاحیت قضاوت ندارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Adherence to the Rule of Law Principle Based on the Law on Promoting the Health of the Administrative System and Fighting Corruption

نویسندگان [English]

  • Mohammad Salehi 1
  • Ali Taghinjad 2
1 PhD. Student, Department of Public Law, Research Center of the Islamic Consultative Assembly, Tehran, Iran
2 Master's degree, Public Law, General Department of Legal and Legal Affairs of the Guardian Council, Tehran, Iran
چکیده [English]

The current research is on emphasizing the principle of the rule of law, embedded three components of legality, equality and judicial independence, has carried out with the aim of expressing some aspects of the law to promote the health of the administrative system and fight against corruption, moreover, to achieve a comprehensive and all-inclusive law, in order to fill the gaps, the existing one should be reformed and finally a comprehensive and effective law will be approved. The main question of the research is to what extent the legislator has paid attention to the rule of law to promote administrative health and fight against corruption, and how the law is hired to improve the health of the administrative system and fight against corruption respecting the rule of law. The research method was descriptive-analytical and the results depicts that the relationship between administrative health and the rule of law is that in a healthy administrative system, rules and regulations prevail and their violations never, or rarely happens; while in the case of administrative corruption, violation of the law, discrimination and inequality occur. To some extent, the components of the rule of law have been addressed in reforms and amendments, but there are several ambiguities & gaps resolved with the necessary amendments in the law. For example, in Article (5) aforesaid which enumerates the exclusions and exceptions of the subject of the law, to exemplify, it is not clear what crimes the clause refers to. Thus, the principle of legality requires to be fully& restrictively specified. In Article (6) respectively, the principle of judicial independence has been ruined, because decision-making and the case of judgment have been entrusted to a board not having the necessary competence for handling the task, in addition, most of the individuals present in the board combination are from the executive branch, who do not have the mere authority to judge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • administrative corruption
  • administrative system health
  • legality
  • judicial independence
  • rule of law
اباذری فومشی، منصور (1392). ترمینولوژی حقوق نوین. قائمشهر: نشر شهید داریوش نوراللهی، ج3.
ابراهیم‌آبادی، غلامرضا (1384). پاسخگویی؛ مسائل و ابعاد آن. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
ابراهیمی، شهرام؛ آتشگاه، حامد (1394). رویکرد قانونگذار به پیشگیری از جرم در قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد. پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره 2، ص7-31.
افوسو آماه، دابلیو. پااتی و همکاران (1384). چارچوب‌های حقوقی مقابله با فساد (مالی). ترجمه احمد رنجبر. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
الوانی، سید مهدی؛ جفره، منوچهر (1376). ارائه یک الگوی نظری برای کنترل و مهار فساد اداری. اقتصاد و مدیریت، شماره 36، ص88-109.
امامی، محمد؛ استوارسنگری، کوروش (1389). حقوق اداری. تهران: میزان، چاپ دهم.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1381). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش، ج4.
خامنه‌ای، سیدعلی (10/02/1380). فرمان هشت ماده‌‌ای به سران قوا درباره مبارزه با مفاسد اقتصادی. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=3062
خبره، ولی‌الله (1391). سخنرانی در همایش روز جهانی مبارزه با فساد. خبرگزاری ایسنا. قابل دسترس در:
https://www.isna.ir/news/91092011518
طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1385). حقوق اداری. تهران: سمت، چاپ دوازدهم.
شورای دستگاه‌های نظارتی کشور (1393). شاخص‌های اندازه‌گیری میزان سلامت اداری.
دانایی‌فر، حسن؛ الوانی، مهدی (1391). مباحث مدیریت دولتی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
راسخ، محمد (1384). بنیاد نظری اصلاح نظام قانونگذاری. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
زارعی، محمدحسین (1383). حکمرانی خوب؛ حاکمیت و حکومت در ایران. تحقیقات حقوقی، شماره 40، ص202-155.
زارعی، محمدحسین (1376). تحلیلی از پیوند حقوق اداری و مدیریت دولتی بر پایه حاکمیت قانون. مدیریت دولتی، شماره 38، ص44-27.
زارعی، محمدحسین (1391). جزوه حقوق اداری تطبیقی. تهران: دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.
قدسی، محمد (1379). نظام اداری سالم شرط لازم توسعه در ارتقای سلامت نظام اداری. در: مجموعه مقالات همایش توسعه نظام اداری. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
متحدیان، رحیم (1390). دوره آموزشی ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد. تهران: فرآزما پردازش.
مرکز مالمیری، احمد (1385). حاکمیت قانون. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
یعقوبی، اسماعیل (1396). حکمرانی خوب و ارتقای سلامت نظام اداری؛ تبیین نقش دولت الکترونیک. پژوهشهای مدیریت عمومی، 10(37)، ص203-222 .
Karpen, U. (2009). Good Governance Through Transparent Application of the Rule of Law. European Journal of Law Reform, 11(2), p. 213-223.
Lyden, J.A. & Klingele, W.E. (2013). Supervising Organizational Health. Supervision journal, 74(8).
World Bank (1997). Helping Countries Combat Corruption; The Role of The World Bank. World Bank, Washingto. D.C.
Hutchinson, A. & Monahan, P. (1987). The Rule of Law: Ideal or Ideology. Carswell, Toronto.
Garner, B.A. (2011). Black's Law Dictionary. Third Pocket Edition. Thomson West, USA.